Als Lector analyseert Mendeltje de impact van EU-beleid op regio's, gemeenten, agentschappen, MKB en nationale overheden. Als Jean Monnet-leerstoel 'EU Act Digital' richt Mendeltje zich op de impact van het digitale beleid van de EU. 

dr. Mendeltje van Keulen 

Dit is wat de Directie Internationaal Onderzoek en Beleidsevaluatie (IOB) van het Nederlandse Ministerie van Buitenlandse Zaken heeft onderzocht. Een van de uitkomsten van hun evaluatie is een 

 voor de Nederlandse overheid.

Deze gereedschapskoffer bevat de volgende elementen:

1. 

 Bouw een groot netwerk op; dit is essentieel als je vertrouwen wilt opbouwen en belangrijke mensen dicht bij je wilt hebben.

2. 

Heb oog voor detail; blijf op de hoogte van het laatste EU-beleid en wetgevingsprocessen en weet wat belangrijk is.

3. 

 Analyseer de Nederlandse insteek en bekijk wie de belanghebbenden zijn om zo hun belangen te begrijpen.

4. 

 Analyseer de belangen van EU-instellingen en lidstaten om de haalbaarheid van Nederlandse ideeën in kaart te brengen.

5. 

 Ontwikkel een sterke positie op EU-dossiers, onderbouwd met bewijs.

6. 

 Bouw coalities met andere lidstaten om de EU-agenda te beïnvloeden.

7. 

 Ontwikkel een SMART actieplan om de gewenste resultaten te bereiken door gebruik te maken van alle tools in deze gereedschapskist.

8. 

 Formuleer ambities en oplossingen door middel van vakinhoudelijke expertise.

9. 

Communiceer de Nederlandse boodschap effectief met de juiste toon, bij het juiste evenement, en/of via de juiste persoon.

10. 

Zet je in voor outreachactiviteiten om de publieke opinie te vormen.

11. 

 Leg publieke verantwoording af en stimuleer leren door onderzoek.


Naast dat de toolkit een praktische gids biedt voor toekomstige beïnvloeding, onthult de IOB-evaluatie ook de huidige staat van de invloed van Nederland op de EU. Nederland bleek een land te zijn dat “regelmatig boven zijn gewicht bokste” in vergelijking met andere EU-lidstaten. Dit is het resultaat van een combinatie van professionele kennis, een actieve Nederlandse Permanente Vertegenwoordiging en, in het algemeen, een goed georganiseerde en betrouwbare partner in het EU-landschap. Dit is echter niet permanent en verdere betrokkenheid bij de recente geopolitieke ontwikkelingen is nodig. De toolbox kan hierbij helpen.

In de IOB-evaluatie is gekeken naar de mate van invloed tussen 2016-2023, aan de hand van vijf literatuurstudies over de verschillende stappen van het besluitvormingsproces in de EU en nog eens vijf casestudies. Onze onderzoekers Marije Cornelissen en Vasilis Karakasis hebben een literatuurstudie uitgevoerd naar de 

 meer lezen over hun literatuuronderzoek. Onze onderzoeker Tibor Hargitai deed ook een casestudy over het verhogen van de klimaatambities van Nederland in 2030. De casestudy kan 

 worden gevonden.

Nederland heeft een kans om een krachtige speler te worden bij het vormgeven van het EU-beleid. De bevindingen van de IOB-evaluatie en een bijbehorende toolkit vormen daarbij een goed startpunt.

Als je geïnteresseerd bent in de volledige evaluatie, kun je die op de 

In het veranderlijke politiek landschap van de EU verschuift de politieke macht van lidstaten. Naarmate de verantwoordelijkheden van de EU toenemen, proberen lidstaten steeds meer hun nationale belangen bovenaan de agenda te zetten.  

De vraag rijst: hoe kan Nederland ervoor zorgen dat zijn problemen en belangen gehoord worden door de andere 26 EU-lidstaten?  

Evaluatie IOB: Een gereedschapskist om Nederland (weer) invloedrijk te maken in de EU  

Vrijwel alle dossiers die in de Eerste en Tweede Kamer worden besproken, hebben een EU dimensie. Hier is echter weinig aandacht voor in de nationale media. Om dit toch meer te belichten heeft Mendeltje van Keulen de afgelopen jaren wekelijks een column geschreven voor nieuwsplatform Brusselse Nieuwe.

De huidige tweewekelijkse columns kunnen 

In deze wekelijkse columns opende ze voor Den Haag de post uit Brussel en schreef ze over zaken die haar opvielen. “Er staat best wel vaak iets in waar spanning over is, waar conflict over is, of organisaties die iets gemist hebben”, aldus Mendeltje van Keulen.

Deze columns zijn nu gebundeld in het boek ‘Post uit Brussel’, uitgegeven door Brusselse Nieuwe en te koop via hun 

Benieuwd naar hoe Europese ontwikkelingen onze parlementaire dossiers beïnvloeden? In 'Post uit Brussel' onthult Mendeltje van Keulen de belangrijke maar vaak over het hoofd geziene EU-dimensies. Lees haar verzamelde columns en krijg inzicht in wat de nationale media missen.

Post uit Brussel

Veel gemeenten, zo ook in de provincie Zuid-Holland, hebben moeite grip te krijgen op Europese kansen en uitdagingen om daar goed op in te kunnen spelen. Daarbij ontbreekt het vaak aan vier factoren, namelijk een (1) EU-bewustzijn binnen de organisatie, (2) een overkoepelende Europese langetermijnstrategie of -visie binnen de organisatie, (3) proactieve kennisdeling en (4) beschikbare capaciteit en middelen.

Hoe kunnen gemeenten van elkaar leren op thematische vraagstukken als Europese regelgeving, kennisoverdracht en financieringskansen, maar ook op organisatorische vraagstukken als hoe ontwikkel je een EU-bewustzijn binnen de organisatie of hoe ga je zo goed mogelijk om met capaciteitsbeperkingen? En hoe stem je vraag (van gemeenten) en aanbod (van de provincie) op elkaar af? Wat kan en mag je van elkaar verwachten?

In ons project 'Europa als kans' duiken we met een groep Nederlandse gemeenten de dieptje in over al deze vragen. Het project is momenteel in opbouw, met beoogde start in het 3e kwartaal van 2022.

Voor elke gemeente liggen er Europese kansen en uitdagingen bij hun lokale opgaven. Wat heeft een organisatie als de gemeente nodig om hierop in te kunnen spelen?

'Europa als kans' - EU bewustzijn in gemeenten

De komende drie jaar krijgen Nederlandse bedrijven, NGO’s, gemeenten en ministeries te maken met 13 nieuwe Europese wetten, die allemaal te maken hebben met ‘digitalisering’: de invloed van informatie- en communicatietechnologie op gedrag, overheid, samenleving, veiligheid, etc. Da’s dus werk aan de winkel voor de huidige generatie studenten, die moeten leren wat de dilemma’s en oplossingen zijn waar we in de samenleving mee te maken krijgen.

Zonder regulering van overheden worden bedrijven de baas over onze gegevens, rechten en gedrag. Om dat te voorkomen en te regelen, hebben we kennis en talent nodig. Dat is het thema van de Jean Monnet Leerstoel aan De Haagse Hogeschool.

De Haagse Hogeschool staat met bacheloropleidingen Europese Studies (ES), Bestuur en Organisatie en Rechten aan de wieg van jonge publieke professionals, die de digitale technologie moeten gaan reguleren. Met podcasts en evenementen voor en door studenten vergroten we het bewustzijn van het belang van digitale regulering in Europa voor een veilige en inclusieve samenleving.

De Jean Monnet leerstoel vormt een duurzaam netwerk van overheden, bedrijven en studenten en docenten in het ecosysteem van Den Haag als internationale stad van Vrede en Recht. Het werkveld kan het beroepsonderwijs informeren over de nieuwste ontwikkelingen. In de gemeente Den Haag zijn er bijvoorbeeld plannen om vrede en rechtvaardigheid te vertalen naar het digitale domein.

De subsidie is voor drie jaar, van 1 januari 2024 tot 1 januari 2026. Elk kalenderjaar staan de volgende activiteiten gepland: publieksevenementen; podcasts door en voor studenten; gastcolleges binnen de bachelor Europese studies (Political Challenges en Managing Organisations in Europe); de hogeschoolbrede minor EU Law and Governance en de HHS Zomerschool Peace and Justice werkveldopdrachten met de beroepspraktijk voor de hogeschoolbrede minor Challenges to European Governance; de bachelor Europese Studies vakken Applied Research Methods, Facing Europe’s Challenges; Fundraising in Europe en de Europe Desk.


--------------------

Tweemaal per jaar komt een adviesraad van praktijkexperts bijeen om inbreng te leveren op het programma. De adviesraad bestaat per 1 januari 2024 uit de volgende personen:

Bart Groothuis, Lid van het Europees parlement voor de VvD/Renew

Rogier Klimbie, public affairs adviseur van startups, vml. Google

Gertrude Kort, adviseur van het Kenniscentrum Europa Decentraal.

Sandra Leenders, EU-adviseur van de commissie Digitale Zaken van de Tweede Kamer

Lisa Vermeer, senior coördinerend beleidsmedewerker Digitale Zaken, ministerie van EZK

Witte Wijsmuller, DG Connect, Europese Commissie

Gefinancierd door de Europese Unie. De hier geuite ideeën en meningen komen echter uitsluitend voor rekening van de auteur(s) en geven niet noodzakelijkerwijs die van de Europese Unie of het Europese Uitvoerende Agentschap onderwijs en cultuur (EACEA) weer. Noch de Europese Unie, noch het EACEA kan ervoor aansprakelijk worden gesteld

Is big tech beheersbaar? Kan de overheid borgen dat je bankpas veilig blijft in een e-wallet op je telefoon? Is te voorkomen dat algoritmes discrimineren en de socials volstromen met fake news? 

Jean Monnet leerstoel EU-ACT DIGITAL, gefinancierd door de Europese Unie

 praten Chris Aalberts en Mendeltje van Keulen met Nederlanders die in Brussel werken. Zo ontstaat een kleurrijk beeld van de manier waarop Europese samenwerking in de praktijk vorm krijgt en hoe ‘Nederland’ daar invloed op uitoefent. Daarmee is dit boek een must-read voor professionals die met de EU in aanraking komen en voor iedereen die de EU beter wil begrijpen.

‘Retourtje Brussel: hoe Nederlanders werken aan de Europese Unie’ is geschreven met Mendeltje van Keulen en is verschenen bij Boom Bestuurskunde. Het boek is verkrijgbaar

(ISBN 9789462363236). Er is ook een digitale versie (ISBN: 9789400111783)

Saïd Fazili (Ministerie van Algemene Zaken): 

‘Landen willen binnen de EU nooit geïsoleerd raken’

‘De Commissie zit meestal van het begin tot het eind aan tafel’

Anne-Margreet Sas (Permanente Vertegenwoordiging): 

‘Bij onderhandelen weet je: we moeten het samen doen’ 

‘Je krijgt als rapporteur snel twintig centimeter aan amendementen binnen’

Mielle Bulterman (Ministerie van Buitenlandse Zaken): 

‘Elke nationale rechter is ook een Europese rechter’

‘Het is handig als je een speler in Brussel op het veld hebt staan’

‘De organisaties waarvoor je werkt moeten overtuigd zijn van jouw betrouwbaarheid’

‘We redden het bijna niet om aan de vraag naar Brussels nieuws te voldoen’

Voor veel mensen is het lastig grip te krijgen op de Europese Unie: wat gebeurt daar en hoe kun je hier invloed op uitoefenen? Je hoeft de televisie maar aan te zetten en je hoort politici beweren dat ‘Brussel’ iets heeft besloten over onze natuurgebieden, het klimaat of de economie. Zo lijkt het vaak alsof de EU maatregelen neemt waar we helemaal geen invloed op hebben. Dat is niet waar, maar hoe gaat het dan wel?

Retourtje Brussel

Als netwerk van 20 hogescholen in Nederlandzet 

 zich in voor het versterken van het Europese onderzoeksprofiel van haar leden. Door een Liaison Officer in Brussel gestationeerd te hebben, is het voor dit samenwerkingsverband mogelijk om zichtbaarder te zijn en om invloed uit te oefenen op Europees beleid. Daarnaast werkt UASNL in Brussel als kennisverbinder samen met andere Europese stakeholders.

Tijdelijk vervullen wij voor UASNL de rol van Liaison Officer en Lobbyist. Dit betekent dat wij ons bezighouden met de communicatie en lobby van de belangen van de hogescholen, zoals het inhoudelijk volgen van onderzoek- en innovatiedossiers en het bijdragen aan position papers. Ook organiseren we werkbezoeken aan Brussel en regelen wij de communicatie. Daarnaast voeren we een evaluatieonderzoek uit, waarvoor we verschillende interne en externe stakeholders interviewen.

Deze combinatie van activiteiten stelt ons in staat om niet alleen onderzoek mét het werkveld te doen, maar ook zelf actief onderdeel te zijn van het vakgebied waarin we ons begeven. De uitkomsten van onze activiteiten worden vertaald in een concreet advies voor UASNL, dat hen helpt om de rol van Liaison Officer op de meest effectieve manier in te richten.

Ben je benieuwd of deze aanpak ook aansluit bij de uitdaging van jouw bedrijf of organisatie? Neem gerust contact op met een van onze medewerkers, Mendeltje van Keulen, Maaike de Loor of Remmelt de Weerd.

Hoe krijgen we de belangen van toegepast onderzoek op hogescholen goed over het voetlicht in de Europese Unie? Een drietal teamleden van European Impact is sinds juni dit jaar actief op dit vraagstuk voor UASNL, een netwerk van 20 Nederlandse hogescholen. Met praktijkonderzoek en een interim invulling van de rol van Lobbyist.

Een podium voor toegepast onderzoek in de Europese Unie

Op de opleiding European Studies aan de Haagse Hogeschool worden studenten opgeleid tot professionals die succesvol aan de slag kunnen in een Europese context. Tijdens de opleiding komen zaken als interculturele sensitiviteit, netwerkvaardigheid en omgang met verschillende lagen van bestuur aan bod. Elke student krijgt daarvoor een goede dosis kennis mee op de opleiding.

Maar om een succesvolle professional te worden heb je zo veel meer nodig dan theoretische kennis. Dit onderzoeksproject richt zich op de ‘soft skills’ die van belang zijn om op een effectieve manier de Europese arbeidsmarkt op te kunnen gaan. Met een speciale methodologie genaamd ‘Q-method’ worden de inzichten van EU-ambtenaren, lobbyisten, NGO medewerkers, HR managers en alumni van de opleiding Europese Studies getoetst. De resultaten van het onderzoek worden gebruikt voor aanscherping van het curriculum van onze opleiding European Studies en voor het vormgeven van onze trainingen voor professionals.

Welke vaardigheden moeten studenten ontwikkelen om succesvol te zijn als Europese professional? Dat is de vraag die centraal staat in dit onderzoeksproject.

De soft skills van een Europese professional

In dit project worden EU-professionals in de spotlight gezet. Gedurende één jaar zullen we 50 professionals in Nederland tijdens hun werk aan één van de Europese prioriteiten fotograferen en met hen een vraaggesprek voeren over de Europese component in hun werk. De portretten worden online gepubliceerd en verzameld in een gedrukt magazine. Dit magazine wordt gebruikt als aanleiding voor een roadshow en een workshop/lespakket voor het hoger onderwijs.

Het doel van de interviews is via een toegankelijk format inzicht te geven in het dagelijkse mensenwerk dat Europa is. Daarbij ligt de focus op het hoe en wat van Europa, in plaats van de veelal dominante voor/tegen discours.

Veel burgers en (toekomstige) professionals hebben een beperkt beeld van de EU. Regels worden bedacht door technocraten en komen ‘zomaar’ op ons af, ‘Europa’ speelt zich af in Brussel, ver weg van ons dagelijks leven.

Dit beeld van Europa willen we veranderen bij een nieuwe generatie burgers en professionals. We willen laten zien wie er in Nederland allemaal aan de toekomst van Europa bouwt. We willen laten zien met welke kennis, vaardigeden en competenties je een bijdrage kunt leveren aan Europa en dat je hiervoor niet persé in Brussel hoeft te zijn maar ook dicht bij huis kunt blijven.

Europa is mensenwerk: dagelijks zijn honderden professionals in Nederland bezig met het maken en implementeren van Europees beleid. Zij spelen belangrijke rol in het vormgeven en realiseren van Europese prioriteiten. Aan dat gegeven willen we via dit project, letterlijk, een gezicht geven.



Europese professionals in de spotlight

Dat is de centrale vraag die het ‘Haagse jongeren als wereldburgers’ actie-onderzoeksproject, uitgevoerd in samenwerking met De Haagse Hogeschool en het T.M.C. Asser Instituut, wil adresseren. Het project richt zich specifiek op Haagse jongeren tussen de 15 en 25 jaar in de Schildersbuurt en Moerwijk, evenals op twee scholen in Benoordenhout en Bezuidenhout. Het sluit nauw aan bij SDG 16 ‘Vrede, Recht en Sterke Publieke Instellingen’ van de Verenigde Naties, een doel waar Den Haag als internationale stad van vrede en recht voortdurend aan werkt.

Het project kent drie hoofdfasen. De eerste fase omvat hoofdzakelijk onderzoek, waarbij interviews en de Q-methode worden ingezet om de hoofdvraag te beantwoorden. De interviews vinden plaats in buurthuizen en scholen in Den Haag, afgenomen door studenten van De Haagse Hogeschool. De Q-methode, vaak gebruikt in psychologie en sociale wetenschappen, biedt een methodologie voor het evalueren van standpunten. Op deze manier kunnen we de opvattingen van zowel jongeren als beleidsmakers in Den Haag vergelijken.

In de tweede fase wordt een cursus georganiseerd door het T.M.C. Asser Instituut, gericht op onderhandelings- en gesprekstechnieken. Deze cursus is toegankelijk voor jongeren van scholen en buurthuizen in Den Haag. Daarnaast nemen jongeren deel aan georganiseerde bezoeken aan internationale organisaties, waaronder het Helsinki Committee, de Kinder- en Jongerenrechtswinkel, en de gemeente Den Haag.

De derde fase van het ‘Haagse jongeren als wereldburgers’ project behelst het organiseren, faciliteren en observeren van focusgroepdiscussies in scholen en buurthuizen in Den Haag. Deze discussies brengen jongeren, beleidsmakers en vertegenwoordigers uit het internationale veld samen om een vruchtbare dialoog te voeren over belangrijke kwesties.

Hoe kunnen Haagse jongeren, bestuurders en internationale instellingen dichter bij elkaar komen rondom de thema’s ‘vrede, recht en internationale samenwerking’ en wat kunnen we bereiken met de interactie tussen deze groepen?

Haagse Jongeren als Wereldburgers

Arbeidsmigratie is een uitdaging en een kans. Maar op de werkvloer van veel gemeentehuizen wordt ermee geworsteld. Hoe wordt er in EU-gemeenten gewerkt aan huisvesting en registratie van EU-migranten? Wat zijn ervaringen, uitdagingen en succesverhalen?

Het lectoraat Changing Role of Europe aan De Haagse Hogeschool ontwikkelde het project ‘Facing EU challenges at the local level’. Onderzoekers gaan na hoe 12 kleine tot middelgrote steden verspreid door de Euroepse Unie omgaan met interne EU arbeidsmigranten – in EU jargon: mobile citizens. De lessen die we trekken uit ons onderzoek willen we actief delen met de betrokken steden en gemeenten in Nederland, ter behoeve van de verbetering van hun beleidspraktijk.

NIEUW: Aangevuld met een publicatie die u 

Hoe gaan kleine en middelgrote steden om met 'EU Mobile Citizens'? Dit project richt zich op het delen van succesverhalen voor het verbeteren van de beleidspraktijk.

EU Mobile Citizens - uitdagingen en successen

EU-beleid is een belangrijk onderwerp van discussie in Nederland. Samen met 26 andere EU-lidstaten probeert de Nederlandse overheid haar belangen te laten gelden in de totstandkoming van wet- en regelgeving in Europa. Een onderdeel van die totstandkoming is de zogenaamde 

, waarin de Europese Commissie onderwerpen die op de agenda staan uitwerkt tot beleidsvoorstellen.

De Directie Internationaal Onderzoek en Beleidsevaluatie (IOB) van het Ministerie van Buitenlandse Zaken gaf 

 de opdracht om onderzoek te doen naar de wetenschappelijke literatuur die beschikbaar is over beïnvloeding in de beleidsvormingsfase bij de Europese Commissie. Drs. Marije Cornelissen en Dr. Vasilis Karakasis waren verantwoordelijk voor het uitvoeren van een literatuuronderzoek naar deze stap in het EU-beleidsproces.

Hun onderzoek is nu, samen met een viertal andere studies over het EU-beleidsproces, gepubliceerd op de website van het IOB. In hun rapport benoemen Cornelissen en Karakasis de verschillende elementen die invloed kunnen hebben op beleidsvorming. Ze concluderen dat het vroegtijdig inzetten van een breed scala van beleidsmakers en andere actoren, zowel op nationaal als EU-niveau, een effectieve manier kan zijn om beleidsformulering te beïnvloeden. Ook benoemen zij samenwerking tussen regering en oppositie, voor een eenduidig standpunt, samenwerking met andere lidstaten, voldoende menskracht en een strategische keuze van consultatie-instrumenten als belangrijke inzichten.

Het rapport, met de formele titel ‘Deelstudie - Literatuurstudie fase Beleidsvorming’ is 

Hoe voeren lidstaten hun invloed uit op het beleid dat in de Europese Unie gemaakt wordt? Wat kan Nederland doen om in de fase van beleidsvorming effectief haar zegje te doen bij de Europese Commissie? Onze onderzoekers Marije Cornelissen en Vasilis Karakasis doken in de literatuur die beschikbaar is over dit onderwerp en publiceerden een rapport met hun belangrijkste bevindingen.  